ΔΙΑΤΑΓΕΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ – ΑΝΑΚΟΠΕΣ
Η τάση χορήγησης δανείων τα χρόνια πριν την οικονομική κρίση οδήγησε πολλά νοικοκυριά αλλά και επαγγελματίες – εταιρίες στον δανεισμό. Στην πορεία πολλοί εξ αυτών δεν μπόρεσαν να σταθούν συνεπείς στην αποπληρωμή των μηνιαίων δόσεων, άλλοι δε, αν και κατέβαλαν διαρκείς προσπάθειες να ανταποκρίνονται στερούμενοι βασικές τους ανάγκες, έβλεπαν το δάνειο να μειώνεται ελάχιστα, αντιλαμβανόμενοι πως η αποπληρωμή του θα είναι τελικώς μια διαδικασία που θα διαρκέσει για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους.
Από την άλλη, οι Τράπεζες όταν μια οφειλή παρουσιάζεται ληξιπρόθεσμη επιχειρούν τη διεκδίκηση των απαιτήσεών τους της μέσω της έκδοσης διαταγής πληρωμής, που αποτελεί στην πραγματικότητα το αρχικό στάδιο της εκτέλεσης κατά του οφειλέτη. Έχουν και τη δυνατότητα για άσκηση αγωγής, διαδικασία ωστόσο που δεν προτιμούν, καθώς είναι συνθετότερη και απαιτεί περισσότερο χρόνο.
Τα προηγούμενα χρόνια και με τους πλειστηριασμούς παγωμένους οι Τράπεζες εξέδιδαν κατά των οφειλετών – δανειοληπτών διαταγές πληρωμής χωρίς ωστόσο τις περισσότερες φορές να προχωρούν την εκτέλεση σε βάρος των περιουσιακών τους στοιχείων, δηλαδή την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό.
Πλέον οι εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις, τα λεγόμενα funds, παρατηρείται, δεδομένου και με του ανοίγματος των πλειστηριασμών, να εκδίδουν ή να κοινοποιούν ως διάδοχοι πια των απαιτήσεων των Τραπεζών, διαταγές πληρωμής κατά των οφειλετών και άμεσα να προχωρούν τη διαδικασία εκτέλεσης με πρόγραμμα πλειστηριασμού ακόμη και της κύριας και μοναδικής κατοικίας του οφειλέτη – δανειολήπτη.
Για τον λόγο αυτό η άμυνα του οφειλέτη κατά της διαταγής πληρωμής λαμβάνει καθοριστική σημασία προκειμένου να αναστείλει τον πλειστηριασμό της κατοικίας του ή σε κάθε περίπτωση να τον επιβραδύνει σημαντικά μην επιτρέποντας την τελεσιδικία της διαταγής πληρωμής που συνεπάγεται η μη άσκηση ανακοπής κατά αυτής.
Η διαταγή πληρωμής εκδίδεται μετά από αίτηση του δανειστή, χωρίς ο οφειλέτης να γνωρίζει για την διαδικασία που έχει κινηθεί εναντίον του. Ενημερώνεται μόνον όταν του επιδίδεται με δικαστικό επιμελητή. Λόγω ωστόσο της ταχύτητας αυτής της διαδικασίας από την οποία απουσιάζει ο οφειλέτης και συνεπώς δεν μπορεί να αναπτύξει τις ενστάσεις και τους ισχυρισμούς του ενάντια στην έκδοση της διαταγής πληρωμής, έχει θεσπιστεί η διαδικασία της ανακοπής, που αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό όπλο για την άμυνα του οφειλέτη – δανειολήπτη. Ακριβώς επειδή η διαταγή πληρωμής είναι απόφαση που εκδίδεται χωρίς την παρουσία του οφειλέτη – δανειολήπτη, ο νόμος έχει προβλέψει αυστηρές προϋποθέσεις προκειμένου αυτή να εκδοθεί, οι οποίες πολλές φορές δεν τηρούνται από την πλευρά των Τραπεζών και των funds, με αποτέλεσμα η διαταγή πληρωμής να πάσχει και να μπορεί ο οφειλέτης μέσω της ανακοπής να την ακυρώσει.
Ενδεικτικώς αναφέρονται κάποιοι απ’ τους βασικότερους λόγους που συναντώνται συχνά στην πράξη και μπορεί να οδηγήσουν στην ευδοκίμηση της ανακοπής και την ακύρωση της διαταγής πληρωμής αλλά και της επιταγής προς πληρωμή που ακολουθεί την διαταγή πληρωμής και υπογράφεται από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Τράπεζας ή του fund:
1. Αοριστία της αίτησης για την έκδοση διαταγής πληρωμής ή της επιταγής προς πληρωμή
2. Μη προσκόμιση από την Τράπεζα των απαραίτητων για την έκδοση διαταγής πληρωμής εγγράφων (συμβάσεις δανείου – πίστωσης, κινήσεις λογαριασμού, καταγγελτήρια, έγγραφα απόδειξης μεταβίβασης της απαίτησης στο fund κ.α.) – έλλειψη εγγράφου αποδείξεως
3. Μη χρήση από την Τράπεζα για την έκδοση διαταγής πληρωμής αποσπάσματος από τα εμπορικά της βιβλία
4. Συμπερίληψη στην απαίτηση ποσών από παράνομους τόκους – Παράνομος καθορισμός επιτοκίου
5. Συμπερίληψη στην απαίτηση ποσών από παράνομους τοκισμούς φόρου (Ν. 2601/98)
6. Αθέμιτη επιβάρυνση του οφειλέτη – δανειολήπτη με ανατοκισμούς εισφοράς ν. 128/75
7. Παράνομα έξοδα δανείου και προμήθειες στη σύμβαση δανείου
8. Αμφισβήτηση του κύρους της σύμβασης και του ύψους της απαίτησης
9. Έλλειψη νομιμοποιήσεως της Τράπεζας ή του fund αλλά και του φερόμενου ως εντολέως, για την έκδοση διαταγή πληρωμής ή την επίδοση της επιταγής προς πληρωμή.
10. Εκκρεμής αίτηση του άρθρου 4 παρ. 1 του Ν. 3869/2010 (Υπερχρεωμένα Νοικοκυριά) ή ένταξη του οφειλέτη – δανειολήπτη σε έτερο πτωχευτικό νόμο
11. Ελβετικό φράγκο
12. Καταχρηστικότητα όρων σύμβασης (Ν. 2251/1994, 281ΑΚ, κλπ)
13. Η διαταγή πληρωμής ή η επιταγή προς πληρωμή επιχειρήθηκε αντίθετα προς τα χρηστά – συναλλακτικά ήθη και την καλή πίστη (καταχρηστική άσκηση δικαιώματος)
14. Η Τράπεζα ή το fund δεν αποδεικνύει την ακριβή και εκκαθαρισμένη απαίτησή της, καθώς δεν καθίσταται εφικτός ο υπολογισμός των χρεολυσίων, των τόκων (κεφαλαίου και υπερημερίας), των εκάστοτε ισχυουσών ισοτιμιών, των λοιπών εξόδων – εισφορών κλπ
15. Μη σωρευτική συνδρομή των θετικών προϋποθέσεων του άρθρου 623 ΚπολΔ και των αρνητικών προϋποθέσεων του άρθρου 614 ΚπολΔ
16. Εκπρόθεσμη επίδοση της διαταγής πληρωμής
17. Παραγραφή των τόκων ή μέρους αυτών
18. Λαθεμένος ή διογκωμένος υπολογισμός των αναγραφόμενων στην επιταγή προς πληρωμή ποσών
Παρατίθενται ενδεικτικώς ορισμένες από τις αποφάσεις του γραφείου μας που ακύρωσαν διαταγή πληρωμής και έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης και παρουσιάζουν νομολογιακό ενδιαφέρον.
Η ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 250/2023 ΜΟΝ. ΠΡΩΤ. ΣΠΑΡΤΗΣ
«…Με τον πέμπτο λόγο της υπό κρίση ανακοπής, κατά το δεύτερο σκέλος του, που βάλλει κατά της κατάσχεσης, ο ανακόπτων εκθέτει ότι η προσβαλλόμενη έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης είναι ακυρωτέα, λόγω αοριστίας του περιορισμού του ποσού για το οποίο επιβλήθηκε η κατάσχεση, καθώς μολονότι με την προσβαλλόμενη επιταγή προς πληρωμή, επιτάχθηκε να καταβάλει στην καθ’ ης το συνολικό ποσό των 141.705,64 η τελευταία επέβαλε αναγκαστική κατάσχεση μόνο για το ποσό των 50.000,00 ευρώ, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται σε τι αφορά ο περιορισμός, ώστε να καθίσταται σαφές για ποια ακριβώς κονδύλια διενεργείται η εκτέλεση. Με αυτό το περιεχόμενο, ο κρινόμενος λόγος ανακοπής είναι νόμιμος, στηριζόμενος στις διατάξεις των άρθρων 904, 915 και 916 ΚΠολΔ… Συνεπώς, πρέπει σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην αμέσως προηγηθείσα νομική σκέψη, να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης…».
Η ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. Α 3072/2023 ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤ. ΠΕΙΡΑΙΑ (ΜΟΝ.)
«…Επειδή, με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις διατάξεις που παρατάθηκαν και ερμηνεύτηκαν ανωτέρω, το Δικαστήριο λαμβάνει καταρχάς, υπόψη ότι εκ του συνόλου των επ’ ονόματι του … βεβαιωθέντων ποσών για την καταβολή αυτών που ανήκουν, ως χρέη, στο παθητικό της κληρονομίας του, ουδεμία ευθύνη υπέχει η ανακόπτουσα, σύζυγος εν ζωή του εν λόγω οφειλέτη, ενόψει της εμπρόθεσμης και νομότυπης αποποίησης της κληρονομίας του… Επομένως, το Δικαστήριο κρίνει, κατ’ αποδοχή των σχετικών ισχυρισμών της ανακόπτουσας, ότι μη νομίμως ελήφθη το προσβαλλόμενο μέτρο εκτέλεσης… Επειδή κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση ανακοπή, να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη έκθεση αναγκαστικής κατάσχεσης…».
Η ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 21/2024 ΜΟΝ. ΠΡΩΤ. ΓΥΘΕΙΟΥ
«… Στην προκειμένη περίπτωση, η ανακόπτουσα με το πρώτο (Ι.) σκέλος του πρώτου (1 ου ) λόγου της κρινόμενης και κατ’ ορθή εκτίμηση του περιεχομένου του, ισχυρίζεται ότι η καθ’ ης, κατά την υποβολή της αιτήσεώς της προς έκδοση της προσβαλλόμενης διαταγής πληρωμής, δεν προσκόμισε τα έγγραφα που αποδεικνύουν την ενεργητική της νομιμοποίηση… Ωστόσο, από τα ανωτέρω έγγραφα, δεν προκύπτει ότι η επίδικη απαίτηση, προς ικανοποίηση της οποίας η καθ’ ης προέβη σε αίτηση για την έκδοση της ανακοπτόμενης διαταγής πληρωμής, ανατέθηκε προς διαχείριση σε αυτήν (καθ’ ης)… Από τα παραπάνω εκτεθέντα, με σαφήνεια συνάγεται ότι η καθ’ ης δεν συμπεριέλαβε στα κοινοποιηθέντα προς υποστήριξη της ενεργητικής της νομιμοποίησης τα απαραίτητα νομιμοποιητικά έγγραφα, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει η ανάθεση της διαχείρισης της απαίτησης σε αυτήν κατά τον κρίσιμο χρόνο της έκδοσης της προσβαλλόμενης διαταγής πληρωμής. Επομένως, ο κρινόμενος λόγος ανακοπής πρέπει να γίνει δεκτός και ως ουσία βάσιμος. Ακολούθως, πρέπει να γίνει δεκτή η ανακοπή και να ακυρωθεί με αριθμό …/2023 διαταγή πληρωμής του Δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου Γυθείου…».
Το δικηγορικό μας γραφείο αναλαμβάνει την πληροφόρησή σας για τα δικαιώματα και τις ενέργειες που μπορείτε να προβείτε όταν βρεθείτε αντιμέτωποι με μια διαταγή πληρωμής που αποτελεί την έναρξη της διαδικασίας εκτέλεσης σε βάρος σας.